Een vis kan in het water de richting op die hij wil maar deze vrijheid is beperkt door de zee. Het is hem verboden buiten de zee te komen. Voor hem is het oerwoud en droog land een verboden terrein. Dat deze vrijheid wordt beperkt, is voor hem geen nadeel maar een voordeel.
Volgens de islam is de ‘zee van de mens’ het halal (toegestane) domein. “Het halal gebied is ruim, het is genoeg voor de voldoening. Er is geen behoefte om het haram (niet toegestane) domein binnen te treden.”1 Met de voorwaarde dat de mens in dit halal domein blijft, kan de mens doen wat hij wil en volgen wat zijn hart begeert. Maar het domein erbuiten is een hels terrein.
Zodoende kan vrijheid als volgt beschreven worden: “Vrijheid is de mogelijkheid om tussen de halal en haram domeinen te kiezen, en hiermee resulterend dat men het pad van de hel of hemel bewandelt.” Dat we niet beschikken over een ultieme en grenzeloze vrijheid kunnen we aan onszelf als volgt duidelijk maken: kan een mens horen met zijn handen, ruiken met zijn ogen of zien met zijn oren? Kan een mens onthouden met zijn verstand, begrijpen met het hart en liefhebben met het geheugen? Het antwoord is uiteraard neen.
Dit betekent dus dat een mens ieder orgaan en gevoel gepast hoort te gebruiken. Allah is die de mens heeft gecreëerd, zijn organen op gepaste wijze heeft geplaatst en de geest op een onbegrijpelijke wijze beheert.
Een grote geleerde van deze eeuw benadrukt een zeer belangrijk punt omtrent vrijheid als volgt: “Omdat sommige zedelozen en respectlozen niet vrij willen leven, willen ze in de verachtelijke gevangenschap van hun slecht-willend ego treden.”2
Een persoon die beweert vrij te zijn en doet wat zijn hart begeert, is waarlijk een gevangene van zijn ego. Zijn ego beveelt hem het slechte en hij volgt dat bevel onvoorwaardelijk op. Deze gevangenschap is een verachtelijke gevangenschap. Een persoon die een geleerde volgt en een ander persoon die in de dieverij actief is, lijken op het eerste gezicht hetzelfde te doen: beiden volgen ze bevelen op. Echter het eerste bevel is een grote eer; het resulteert in kennis en wetenschap. Maar het tweede bevel is een verachting; het resulteert in leed en gevangenschap.
